کولرهای آبی  با تبخیر آب هوا را خنک می‌کنند.

سرمایش تبخیری اب فرایندی هست که در ان از پدیدهٔ تبخیر به عنوان یک جاذب گرمایی طبیعی استفاده می‌شود. در این فرایند گرمای محسوس هوا جدب شده و به عنوان گرمای نهان لازم برای تبخیر اب استفاده می‌شود.مقدار گرمای محسوس جدب شده به مقدار ابی که تبخیر می‌شود بستگی دارد.

سرمایش تبخیری یک فرایند بسیار قدیمی است که منشا ان به هزاران قبل، در تمدن‌های باستانی ایران و مصر بازمی گردد. خنک کننده‌های تبخیری نوین بر اساس نمونه‌های اولیه‌ای که در دههٔ ۱۹۰۰ امریکا ساخته شد تولید می‌شوند. سرمایش تبخیری می‌تواند بصورت مستقیم یا غیر مستقیم و خودبخودی یا مختلط، انجام شود.در سرمایش تبخیری مستقیم، مقدار اب موجود در هوای خنک شده افزایش می‌یابد.در سرمایش تبخیری غیرمستقیم، تبخیر در درون یک مبل حرارتی انجام می‌شود و مقدار رطوبت موجود در هوای خنک شده، تغییری نمی‌کند.از انجایی که بالا بودن نرخ تبخیر رطوبت نسبی را افزایش داده و ممکن است موجب عدم اسایش محیط شود روش سرمایش تبخیری مستقیم باید در مناطقی اجرا شود که رطوبت نسبی در انجا کم باشد.هرگاه فرایند تبخیر بطور طبیعی انجام شود تبخیر خودبخودی انجام می‌شود.در صورتی می‌توان یک فضا را با تبخیر خود بخودی خنک نمود که در ان سدحی از اب راکد یا در جریان مانند حوضچه یا فوارهٔ اب وجود داشته باشد. در مواردی که تبخیر توسد دستگاههای مکانیکی انجام شود تبخیر مختلط است.واضح است که در این نوع تبخیر انرژی مصرف می‌شود، ولی مقدار انرژی مصرفی در مقایسه با تهویهٔ مطبوع بسیار کمتر است.اساس روش سرمایش تبخیری، ترمودینامیک تبخیر اب یا به عبارت دیگر تغییر حالت اب از مایع به بخار است.
قدیمی‌ترین نمونهٔ کولر آبی در جهان، که همان بادگیر است در حدود هزاران سال پیش در ایران اختراع شد. کارکرد بادگیرها به این ترتیب می‌باشد که هوای جاری بیرون از خانه را به داخل خود می‌کشد و با تشت‌های آبی که درونش تعبیه شده، هوا را خنک و سبک کرده و به داخل خانه هدایت می‌کند.

نحوه کار کولر آبی

کانال خروجی کولر: این کانال بین دریچه هوا و برزنت قرار داشته و هرچقدر بتوان از برخورد نور آفتاب با این قسمت جلوگیری نمود، سرمای به وجود آمده، تلفات کمتری داشته و راندمان خنک کنندگی کولر آبی افزایش خواهد یافت. -کانال داخلی: این کانال داخل کولر قراردارد و پروانه در مقابل آن می‌باشد.
بدنه کولر -پارچه برزنتی:جهت جلوگیری از انتقال لرزش‌های کولر وه کانال خارجی الزاما باید از برزنت استفاده شود.بدهی است این پاچه باید کاملا سالم باشد.
ناودان‌ها: بر روی هر یک از درپوش‌های کولر مسیری جهت ورود و توزیع اب وجود دارد که به ناودانی معروف است. -آب پخش کن (سه راه آب)-پولی بزرگ و پولی کوچک: توسط دو پولی و تسمه راابط بین آنها نیروی مکانیکی به وجود آمده در الکتروموتور به محور فن منتقل می‌شود.ه م راستا بودن دو پولی بسیار فوق العاده با اهمیت است.
شناور (فلوتر): با استفاده از شناور میزان آب داخت مخزن کولر همواره ثابت است. اجزا الکتریکی کولر آبی -کابل رابط چهارسیم: جهت انتقال برق از کلید به کولر.
فیوز:جهت حفاظت الکتریکی کولر در برابر خطراتی چون اضافه بار.
جعبه ترمینال: جهت ایجاد اتصالات مطمئن و عایق از بدنه کولر. -کلید مخصوص کولر:جهت راه اندازی و کنترل موتور دو دور و واتر پمپ.
الکترو موتور دوسرعته: جهت به چرخش در آوردن فن در کولر آبی.که شامل قسمت‌های زیر می‌باشد:
خازن راه انداز/خازن اصلاح ضریب قدرت/کلید گریز از مرکز/سیم پیچ راه انداز/سیم پیچ دور کند/ سیم پیچ دور تند.
پمپ آب کولر: به کمک واتر پمپ، آب از مجزن به سه راه آب منتقل و از آنجا به ناودان‌ها هدایت می‌شود.

طرز کار کولر آبی:
آب توسط الکترو پمپ از تشتک به ناودانهای در بالای پوشالها هدایت می‌شود و سپس بر روی پوشالها می‌ریزد و آنها را خیس نگه می‌دارد. با کار الکترو فن هوا از روی پوشالهای مرطوب عبور کرده به طرف کانال و یا داخل سالن هدایت می‌شود عبور هوا از روی پوشالهای مرطوب موجب تبخیر آب پوشالها شده و آب برای تبخیر شدن گرمای هوا را جذب میکند و در نتیجه موجب خنک شدن هوا می‌شود هوای خنک با رطوبت حدود ۹۰ درصد وارد سالن می‌گردد این کولر در نقاطی که دارای آب و هوای خشک هستند با بازده خوب کار می‌کنند. در نقاط مرطوب و کنار دریا کارایی ندارند. ظرفیت کولر آبی کولرهای آبی را در اندازه‌های مختلف تا ظرفیت ۱۳۰۰ می‌سازند و آنها را بر اساس ظرفیت می‌شناسند عبارت کولر ۴۵۰۰ به معنی این است که ظرفیت هوادهی کولر ۴۵۰۰ فوت مکعب در دقیقه‌است.

چرخه سرمایش تراکمی

هر چرخه سرمایشی از چهار قسمت اصلی تشکیل می‌شود. تبخیرکن، متراکم‌ساز (کمپرسور)، مایع‌کن (کندانسور)، و شیر انبساط. ماده مبرد مورد استفاده در کولر گازی فریون ۲۲ است. ماده سردساز پیش از شیر انبساط به صورت مایع با فشار زیاد و در دمای محیط است. پس از عبور از شیر انبساط تبخیرکن فشاری و دمای آن کاهش یافته در فشار ودمای پایین شروع به تبخیر می‌نماید. عمل تبخیر در طول تبخیرکن ادامه یافته از مقدار مایع کم شده و به مقدار بخار افزوده می‌شود تا در خروج از تبخیرکن ماده سرمایشی کاملا تبخیر شده و به صورت بخار خواهد بود. گرمای لازم برای تبخیر ماده مبرد از محیط اطراف تبخیرگر گرفته می‌شود بنابراین در صورتیکه محیط اطراف هوا باشد هوا سرد می‌گردد.

بخار خروجی از تبخیرکن وارد متراکم‌ساز می‌شود در متراکم‌ساز ضمن عمل تراکم فشار و دمای آن افزایش می‌یاید و وارد متراکم‌ساز می‌شود. در متراکم‌ساز به واسطه عمل گرماگیری که با عبور هوا از روی آن انجام می‌گیرد. دمای سرساز به دمای محیط رسیده و آغاز به تقطیر می‌نماید. در خروج از متراکم‌ساز ماده سردساز به صورت مایع تحت فشار زیاد به پشت شیر انبساط می‌رسد و چرخه سرمایشی ایجاد می‌شود.